آموزش سوارکاری با اسب
تعادل در سوارکاری :
هر
موجودی دارای مرکز ثقلی است و تعادل هر موجودی با هماهنگی این مرکز ثقل با
زمین حفظ می شود و خط عمود فرضی رسم شده از مرکز ثقل بر زمین خط ثقل
نامیده می شود . هر جسمی دارای فقط یک مرکز ثقل است و از این مرکز به زمین
هم فقط یک خط بنام خط ثقل عمود می شود . هر موجودی با تکیه بر نقاط اتکاء
مختلفی تعادل خود را حفظ می کند . یک صندلی بر روی چهار پایه و یک اسب بر
روی دو دست و دو پا و یک سوارکار با نشستن بر روی اسب در حالیکه دو استخوان
نشیمن و محل اتصال آنها در تماس با زین است حفظ تعادل می کند و چنانچه این
تعادل بر هم بخورد ، موجود به حالت نامتعادل تغییر وضعیت می دهد و
هنگامیکه موجودی به حرکت در میآید مرکز ثقل او تغییر می کند . در حالتهای
خاص از اجسام و یا وضعیت سوار بر روی اسب این مرکز ثقل می تواند خارج از
جسم قرار بگیرد . مانندگوی توخالی ، حلقه آهنی و یا سواری به هنگام مسابقات
اسب دوانی و یا پرش .
به ادامه مطالب بروید
سوارکاری
که به درستی بر روی اسب مستقر می شود مرکز ثقل او تقریبا عمود بر مرکز ثقل
اسب می شود و در هر حالتی که اسب به خود می گیرد حفظ ثقلی او منطبق است بر
خط ثقل اسب و این در حالتی است که اسب ایستاده و یا روی سطحی صاف حرکت می
کند و هر یک از حرکتهای اسب ، به مانند آوردن سر به بالا و یا بردن به
پائین و هر نوع انحناء بدن به راست یا چپ مرکز ثقل او را تا اندازه ای
تغییر می دهد و مربی اسب (سوارکار) موظف است ثقل خود را در همه حالتها با
ثقل اسب هماهنگ کند و فقط در این صورت است که اسب وزن سوار را به راحتی
تحمل کرده و سوار هم حداکثر بهره برداری را از قدرت اسب می نماید .
تجسم
این حالت موقعی امکان پذیر است که با کوله باری بر پشت حرکت می کنید و یا
انتهای میله ای را بر نوک انگشت قرارداده و سعی می کنید در حال حرکت آنرا
حمل کنید . به هنگام حمل وسیله ای باید به جلو خم شوند تا بتوانند به راحتی
حرکت کنید .
سوارکار باید به هنگام حرکت اسب به جلو ، هماهنگ با سرعت
اسب ، مرکز ثقل خود را به سمت جلو ( جهت حرکت اسب ) متمایل کند تا حدی که
مقداری جلوتر از مرکز ثقل اسب قرار بگیرد و برای حفظ این حالت باید در حالت
تعادل کامل در زین قرار گرفت ، یعنی با اسب حرکت کرده یا حرکتهای اسب را
تعقیب کند .
اگر ثقل سوار از ثقل اسب عقب بماند ، فقط حمل می شود
سوارکار باید ابتداء ثقل خود را با اسب هماهنگ کند و سپس نشست خود را بر
روی سه نقطه اتکاء تنظیم نماید و حفظ این دو حالت هماهنگ با هم امکان پذیر
نیست .
پس باید یکی را برگزید که حالت نیم نشست را بوجود می آورد در این
حالت سوار خود را به جلوی زین کشیده با پائین دادن پاشنه ها بیشتر اتکاء
را بر روی رانها و پهنای ساق مستقر می کند . در حرکتهای آرام (قدم ، یورتمه
و چهار نعل جمع ) این تضاد چندان مشهود نیست ولی این مشکل عدم هماهنگی ثقل
را در سوارهای مبتدی و یا بدرستی آموزش ندیده به وضوح می توان دید .
هماهنگی
سوارکار با اسب به هنگام اسب دوانی و یا پرش که سوارکار ثقل خود را کاملا
به جلو می کشد ، نمایش نیست ، بلکه کمکی است به اسب برای بهبود دویدن و یا
بهتر پریدن .
بهر حال از گستردگی بحث تعادل تا به همین جا بسنده کرده و
اضافه می کنیم که ، سوارکار ابتدا اسب را کمک می کند تا متعادل و متوازن
حرکت کند و هر چه مراحل آموزش پیشرفته تر می شود ، این هماهنگی بیشتر شده و
تا به جائی می رسد که سوار قادر می شود به نفع حرکت دلخواه خود تعادل اسب
را بر هم زده و او را با ثقل خود هماهنگ کند.
وسایل مورد نیاز سوارکاری
رکاب
سواری لذتبخش است ولی میتواند
دردناک هم باشد. بسیاری از سوارکاران نمیوانند روی زین برای مدت طولانی
بمانند بعلل مختلف, مثل درد زانو, قوزک, ران یا کمر.یک محصول جدید سواری را
راحتتر کرده است. این محصول پهنتر از رکابهای معمول است و از فوم فشرده
ساخته شده است که باعث راحتی زمانی که وزن رویش قرار میگیرد و با شکل کف
کفش سواری هماهنگ میشود, این حالت باعث راحتی در ورزشهای چوگان و استقامت
میشود. در مدلهای قدیمی تر نیز نوآوریهایی انجام شده بود که باعث جذب
فشارهای وارده به پا میشد.
در دو مدل آلومینیوم و لاستیکی ساخته شده
است و هر دو مدل دارای پوشش اضافی در جلو برای محافظت از پا هستند. این
قطعه مخصوصا برای افرادی که کفشهای سواری و یا کفشهای بدون پاشنه استفاده
میکنند قابل توجه است. برای سواریهای طولانی بسیار مناسب و وزن آن 360 گرم
است. در کل یک وسیله جالب برای افرادی که احساس درد دارند و افرادی که
ساعتها روی اسب هستند.
تربیت اسب
1.بلند و مقید کردن دست اسب
لوازم:یک رشته طناب به طول 2 الی 3 متر و قطر یک سانتی متر
موارد عمل: برای معاینه و انجام اقدامات درمانی و تشخیص و برای اصلاح سم
روش
عمل: ابتدا حیوان را در محل آرام نگاه داشته( به یاد بیاورید همان نکات
ابتدائی را که بهتر است برای این کار از مهتر و یا مربی اسب استفاده کرد)و
در صورت شرور بودن اسب از کلاه ماسک یا می توان از لواشه استفاده کرد آنگاه
تکنسین از کنار به حیوان نزدیک می شود و پس از نوازش وی ،طنابی را که از
قبل گره کوچکی به شکل حلقه در یکی از انتهای آن ایجاد شده است،در اطراف
مفصل قلمی-بند انگشتی مورد نظر قرار می دهد و انتهای دیگر طناب را از حلقه
طناب عبور می دهد و با کشیدن آن،حلقه طناب را در اطراف مفصل مزبور محکم می
کند و سپس دنباله طناب را از پشت جدو گاه عبور می دهد.در اثر کشیدن طناب
دست حیوان از ناحیه مچ دست به روی خود خم شده و از روی زمین بلند می
شود.شکل 1
در صورتی که حیوان در داخل تراوایل قرار گرفته
باشد می توان دنباله طناب را پس از عبور از ناحیه جدوگاه از روی میله افقی
تراوایل نیز عبور داد و در پایان چند مرتبه ان را بالای زانو،بازو و قلم
پیچید و در همانجا گره زد.اگر حیوان خارج از تراوایل قرار داشته باشد باید
بدون عبور دادن طناب از روی جدوگاه،آن را در بالای زانو پیچیده و محکم
کرد.شکل2
در روش دیگر می توان پس از بلند
کردن دست ، انتهای طناب را از روی ناحیه جدوگاه عبور داده و پس از دور زدن
گردن ، سر آزاد طناب را از زیر طناب در ناحیه استخوان کتف ،عبور داده و در
نهایت انتهای آن را به سمت سر حیوان آورده ، کشیده و محکم نگه داشت.شکل 3
به
این ترتیب وزن دست حیوان به ناحیه جدوگاه آن منتقل شده و فرد مقید کننده
می تواند بودن احساس خستگی،برای مدت نسبتا طولانی حیوان را به همین وضعیت
نگه دارد.
سر دست زدن اسب
سر دست
مشکل
خطرناکی وجود دارد که حتماً باید از آن اطلاع داشته باشید. وقتی که اسب
روی دو پای عقب خود بلند می شود. این مساله می تواند بسیار خطر آفرین بوده
باعث صدمات سخت برای سوارکار/ اسب شود. سر دست زدن اسب مؤثر ترین عکس العمل
دفاعی اسب در برابر سوارکار است و از این جهت خطرناک است که امکان دارد
اسب از پشت روی سوار خود بیافتد. وزن زیاد اسب ممکن است حتی منجر به مرگ
سوار شود. بنابر این بد نیست بدانیم چرا اسب سر دست می زند و مهمتر از آن
چطور از این کار جلوگیری کنیم.
اگر وقتی سواره هستید اسبتان سر دست
بلند شودکار زیادی نمی توانید انجام بدهید فقط بلافاصله به جلو خم شوید و
دستجلو را آزاد کنید و حتی اگر لازم شد گردن اسب را بچسبید. ( هرگز هرگز
دستجلو را نکشید) ممکن است تعادلش را از دست بدهد و به پشت بیافتد در
حالیکه شما زیر بدنش قرار دارید. با مرور مطالب قبلی همواره بیاد داشته
باشید که مرکز ثقلتان را با اسب هماهنگ کنید . اگر او سر دست زد حالت شما
روی آن تقریباً شبیه ایستادن می شود . ( در حالت سواری بالاتنه شما عمود بر
پشت اسب است – اگر سر دست بزند بالاتنه شما با پشت و گردن آن موازی یا
دارای زاویه حاده باید باشد.)
چرا اسب سر دست می زند؟
فرض
کنید سوار اسب آرامی هستید و گشت میزنید. درحال گشت به گله گاو یا گوسفند
برمی خورید. اسب چون عادت به دیدن گاو و گوسفند ندارد می ترسد. ولی با
دستور شما پیش می رود . هنوز ترس همراهش هست و نهایتاً آنقدر می ترسد که
سردست می زند تعادلش را از دست میدهد و شاید روی شما سقوط کند. حاصل اصرار
شما چندین استخوان شکسته خواهد بود چون اسبتان حس کرده که به تله افتاده.
بعضی اسبها سر دست می زند چون جوان تر و بی تجربه تر از آن هستند که بتوان از آنها سواری گرفت.
گاهی آموزش باعث گیج و سر در گم شدن اسب می شود. ممکن است در آن واحد چندین دستور به اسب داده شود طوری که نداند چکار باید بکند.
بعضی اسبها وقتی کلگی یا دهنه می زنید سر دست بلند می شوند.
گاهی چون بیش از حد توانشان از آنها کار می کشید و انرژی می برید …
نهایتاً وقتی دوست دارند بروند و شما نمی گذارید.
بیایید
نگاهی به آناتومی اسب در این حالت بیاندازیم. در حال دویدن هرگز نمی
تواند سر دست بلند شود و حتماً باید ایستاده ( یا با گامهای آرام ) باشد.
اگر سوار با تجربه باشد می فهمد اسب چه زمانی قصد دارد وزنش را از روی
دستهایش بردارد. مثل اینکه اگر وسط الاکلنگ نشسته باشید می فهمید که یک طرف
آن کی سبک می شود. در چنین حالتی اسب را وادار به حرکت کنید. واقعاً با
تمام توان آنرا به جلو برانید. اگر نتوانستید و سر دست زد به سمت جلو خم
شوید و دست جلو را آزاد کنید
یورتمه
آموزش
با گام یورتمه که دارای طبیعی‌ترین تحرک است شروع میشود. البته
نباید فراموش کرد که قبل از شروع کار حداقل باید 5 دقیقه‌ای اسب را
با دستجلوی آزاد قدم آزاد برد، تا عضلاتش نرم شده و آرامش پیدا کند.
یورتمه
حرکت دو مرحله‌ایست که دست و پای اریب با همدیگر حرکت کرده و بین
هر مرحله لحظه‌ای تعلیق مراحل حرکتی را از هم جدا می‌کند. بعضی از
اسبها بطور طبیعی گام یورتمه‌ای آهنگین دارند و هرشلنگ را قوی و
قدرتمندانه برمی‌دارند. متأسفانه برخی دیگر از این آهنگ طبیعی
محرومند و به هنگام منقبض بودن عضلات و تند کردن گام، مرحله تعلیق
تقریباً از بین می‌رود. اولین بار هم که سواکار برپشت اسب قرار
میگیرد و وزن او تعادل اسب را برهم می‌زند این اتفاِ می‌افتد. یا
اینکه ممکن است به هنگام تسمه گردان در اجرای برنامه تعجیل شده و
مربی نتوانسته گام برداری اسب را به اندازه کافی مستحکم کند، که
عاقبت اسب تحرک و توان طبیعی خود را از دست میدهد. در تمام این
حالت باید از اسب خواسته شود به آرامی یورتمه برود. آنقدر آرام که
گوئی قدم است، و زمانی که اسب به این مرحله رسید و دیگر برسرعت
گام نیفزود سوار به آرامی با استفاده از فشار ساقها و اثرنشیمن به
گام او نظم صحیحی بدهد. هرگاه احساس می‌کنید گام‌برداری او عجولانه
شده و برروی دستها افتاده، او را آنقدر آرام کنید تا احساس کنید
دوباره در موقعیت حرکت به جلو است. راست بنشینید متعادلش کنید و او
را به جلو برانید.
میتوانید یورتمه آزاد یا نشسته بروید ولی با
اسب جوان باید یورتمه آزاد رفت، چرا که خسته کننده نیست و باید
دقت کرد که با هرتغییر جهت، اریب نشست را تغییر داد.
اسبی که
یورتمه‌اش متعادل نیست نیازمند حوصله و صرف وقت بیشتر است. او باید
دوره‌های بیست متری بزند. و در صورتیکه قادر به حفظ تعادل باشد
می‌توان با او در طول و عرض میدان حرکت و بعد به تدریج او را با
اشکال مختلف تمرین آشنا کرد.
اسبی که بطور طبیعی حرکت منظم و
متعادل دارد، بهتر جلو می‌رود. ولی فراموش نکنیم که انعطاف‌پذیری و
تحرک او نباید به ضررمان تمام شود. باید دقت کنیم از تحرک او به
درستی استفاده شود.
تحرک ایجاد شده به وسیله پاهای اسب همانقدر
که وزن او را تحمل میکنند او را به جلو می‌رانند. سوار باید بیاموزد
که این حالت را احساس کرده و در صورت لزوم او را متعادل کند. باید
اسب را به گوشه‌های میدان راند تا روی قوس‌ها، پاهای داخلش را
فعالتر کند. پس از آن چند گام شلنگ‌ها کشیده‌تر می‌شوند و با نیم توقف
حرکت انتقالی معکوس انجام داده، پاهایش بیشتر به زیر کشیده
می‌شوند تا او به مرحله خودتحرکی برسد.
اثرهای حرکتی یورتمه
- بالاتنه راست، تقسیم وزن به تساوی روی هر دو نشیمنگاه
- فشار هر دو ساِ به تساوی
- حرکت بالاتنه هماهنگ با حرکت اسب
- دستجلوها در تماس با آبخوری حرکت را کنترل میکنند
یورتمه کار
1)
پاها فعال و کاملاً زیر اسب 2) سوار کار کاملاً با گامهای جهنده و رو
به جلوی اسب هماهنگ است 3) عقب اسب نوسان دارد 4) پوزه کمی پشت
خط عمود است، سوار می‌توان اسب را متعادل کند و پس از اینکه از
تعادل او اطمینان حاصل کرد کمی دستجلو بدهد .
یورتمه کار
یورتمه جمع
1)
پای عقب فعال و به خوبی در زیر قرار گرفته 2) مفاصل خرگوشی به
خوبی خم شده، زاویة مناسب دارند، توانسته‌اند تحرک مناسب ایجاد
کنند. 3) دست و پا مرتفع هستند و شلنگ‌ها کوتاه‌تر. 4) دستها سبکتر و
قوس گردن بیشتر است 5) پوزه اسب عمود و با آرامش کامل به دهنه
است.
یورتمه جمع
یورتمه متوسط
1) تحرک ایجاد شده در
قسمت عقب باعث شده تا شلنگ‌ها کشیده‌تر شوند. 2) آزاد شدن دستها و
پاهای باعث شده تا اسب فعالانه آنها را بیشتر به جلو بکشد 3)
بالاتنه و نشست متعادل سوار باعث شده تا دستهای اسب سبک و متعادل
شوند 4) پوزه‌کمی جلوتر از خط عمود، چرا که بالاتنه اسب به همراه
دست و پاهای او به جلو کشیده شده است.
یورتمه متوسط
یورتمه کشیده
1)
دستها و پاها به تساوی فعالند، ساقهای دست و پاها کاملاً موازیند 2)
بالاتنه اسب همراه با دست و پاهایش بدون اینکه اسب تعادلش را از
دست داده باشد کاملاً کشیده‌اند 3) پوزه بیشتر جلوی خط عموم است تا
اسب بتواند هرچه بیشتر خود را به جلو بکشد.
یورتمه کشیده
یورتمه کارغلط: اسب عجولانه حرکت می‌کند، خود تحرک نیست، روی دستها افتاده و پشت دهنه است.
دلیل: فشار بیش از حد دستجلوها روی دهان اسب.
چگونگی رفع مشکل: نیم توقف برای برقراری تعادل مجدد و برگرداندن اسب به حالت صحیح.
یورتمه کارغلط
یورتمه کشیده غلط: اسب روی دست افتاده، پاهایش خارج از خط دستهایش قرار دارند، پشت به دهنه است و با سوار می‌جنگد.
دلیل: فشار بیش از حد دستجلوها روی دهان اسب
چگونگی رفع مشکل:
سوار باید کمی دستجلو بدهد.
یورتمه کشیده غلط
یورتمه
متوسط غلط: اسب بیش از حد روی دست است، خودتحرک نیست دست راست
اسب بیش از حدبالا آمده و سر سم اسب رو به‌جلو است.
دلیل: فشار بیش از حد دستجلوها روی دهان اسب.
چگونگی رفع مشکل: دستجلوها کمی آزادتر شوند.
یورتمه متوسط غلط
حرکت انتقالی از یورتمه متوسط به جمع با اجرای نیم توقف: سوارکاری با اسب
1)
سوار کار بالاتنه خود را کمی راست و نشست را سبک کرده تا نیم توقف
را اجرا کند، او اثر نشیمن، ساِ و دستها را به کار گرفته تا از اسب
بخواهد از یورتمه متوسط به جمع، حرکت انتقالی معکوس انجام دهد.
سوار کار بالاتنه خود را کمی راست و نشست را سبک کرده
2) اسب به اثرها جواب داده و سرعت و طول شلنگ را کم کرده است.
اسب به اثرها جواب داده و سرعت و طول شلنگ را کم کرده است
3)سوار کار مجدداً نیم توقف داده تا تجمع اسب بیشتر شود، گامهای اسب از کشیدگی به دورانی تغییر کرده‌اند.
سوار کار مجدداً نیم توقف داده تا تجمع اسب بیشتر شود
4)
پس از نیم توقف اسب یورتمه جمع می‌رود.، سوار کار اجرای نیم توقف
را متوقف کرده، نشان میدهد که اسب می‌خواهد با گام یورتمه جمع
حرکت کند. به زاویة مناسب مفصل خرگوشی، پاهای فعال... و قواره به
درستی حالت گرفته اسب توجه کنید.
